Gaudi o ukończeniu Sagrady Familii
W 1922 roku w Barcelonie miał miejsce Kongres Architektów, na którym zapytano Gaudiego, kiedy zakończy się budowa świątyni. Miał on odpowiedzieć:
«Mojemu klientowi się nie spieszy»
Gaudi był człowiekiem głęboko wierzącym i mówiąc o kliencie, miał na myśli Boga. Jako że nie było presji na szybkie zakończenie prac, zaczęto od budowy szkoły dla dzieci robotników. To skromny ceglany budynek z geometrycznymi kształtami, który kiedyś zachwycił Le Corbusiera, a który dziś można zwiedzić.
“Linia prosta jest ludzka, krzywizny pochodzą od Boga” (Antoni Gaudi)
Dlaczego tak trudno dokończyć budowę Sagrady Familii?
Dokończenie prac nad Sagradą Familią to skomplikowane i czasochłonne zadanie. Główne przyczyny, które spowodowały tak duże opóźnienie to złożoność architektoniczna projektu, wydarzenia historyczne takie jak śmierć Gaudiego (1926) i wojna domowa w Hiszpanii, zniszczenie oryginalnego projektu oraz ograniczone finansowanie prac ze źródeł prywatnych.
Poniższy kolaż pokazuje postęp prac na przestrzeni lat. Warto wyróżnić kilka najważniejszych etapów: wmurowanie kamienia węgielnego (1882), osiągnięcie przez pierwsze wieże wysokości 66 metrów (1913), śmierć Gaudiego (1926), ukończenie czterech dzwonnic na Fasadzie Narodzenia (1933), poświęcenie Sagrady Familii przez papieża Benedykta XVI (2010) oraz planowane ukończenie Sagrady Familii (2026).
Złożoność projektu Gaudiego
Projekt Gaudiego był wyjątkowy zarówno z uwagi na jego kształt jak i wielkość. Sagrada Familia będzie najwyższym kościołem na świecie, kiedy główna wieża osiągnie wysokość 172,5 metrów wysokości. Obecnie najwyższa świątynia znajduje się w Ulm w Niemczech i ma wysokość 161,53 m.
Gaudi był twórcą nowej architektury opartej na krzywiznach. Przed nim w architekturze dominowały kwadraty, prostokąty i trójkąty. Kataloński geniusz zwrócił uwagę na fakt, że w przyrodzie takie klasyczne formy geometryczne występują bardzo rzadko. Jego zdaniem dużo lepiej było skupić się na rozwiązaniach wziętych z natury, które przetrwały przez wieki.
“Moje pomysły mają swoją niepodważalną logikę; jedyne, co mnie dziwi, to to, że nikt nie zastosował ich wcześniej”. (Antoni Gaudi)
Przykładem takiej inspiracji naturą są filary we wnętrzach bazyliki. Ciężkie u nasady kolumny stopniowo stają się coraz cieńsze, dzięki czemu przypominają drzewa, a cała świątynia las. Według Gaudiego w takim otoczeniu łatwiej jest poczuć się bliżej Boga.
-
Gaudi, między architekturą a nacjonalizmem 
Marie Rigot 19 paź 2017 Zobacz na przykładzie dzieł Gaudiego jego miłość i przywiązanie do Katalonii
Śmierć architekta (1926)
W 1892 roku rozpoczęły się prace nad Fasadą Narodzenia. W 1911 roku Gaudi zaprojektował Fasadę Męki Pańskiej, a w 1925 ukończona została pierwsza dzwonnica. Architektowi nie było jednak dane dożyć ukończenia Fasady Narodzenia.
10 czerwca 1926 roku, w wieku 73 lat, A. Gaudi zmarł na skutek ran odniesionych w wypadku, do którego doszło trzy dni wcześniej. Został on potrącony przez tramwaj, kiedy przechodził przez ulicę Bailén na wysokości Gran Vía. Architekt zmierzał wtedy do kościoła Sant Felip Neri, gdzie miał spotkać się ze swoim spowiednikiem. Tego dnia nie miał przy sobie dokumentów, a ze względu na niedbały wygląd został wzięty za żebraka, przez co świadkowie wypadku nie udzielili mu potrzebnej pomocy.
Antoni Gaudi walczył w obronie swoich idei, umarł jako biedak, został pochowany jak król, a do historii przeszedł jako jeden z najwybitniejszych mistrzów współczesnej architektury.
UWAGA: Gaudi został pochowany w krypcie w Sagradzie Familii, miejscu, któremu poświęcił czterdzieści trzy lata pracy, w tym ostatnie dwanaście na wyłączność.
Wojna domowa i utrata projektu (1936)
To główny czynnik, który uniemożliwił terminowe ukończenie Sagrady Familii.
Na początku wojny domowej anarchiści podłożyli ogień pod część Sagrady Familii, w tym pod gabinet, w którym pracował Gaudi.
W warsztacie nie było ani dużej biblioteki, a rysunki i inne materiały były ograniczone do minimum. Gaudi miał do dyspozycji warsztat fotograficzny, miejsce na rzeźby, rozległą przestrzeń na gipsowe makiety (w skali 1:10 lub 1:25) oraz bardzo wiele modeli, które pozwalały ocenić kwestie oświetlenia, funkcjonalności czy budowy.
W pożarze uległo zniszczeniu wiele szkiców, rysunków i makiet genialnego architekta; utracono również informacje pozwalające na kontynuowanie dzieła. W 1936 roku próbowano zachować od zniszczenia to, co przetrwało wojenną zawieruchę. Materiały ukryto w ścianie i dzięki temu przetrwały.
Wojna domowa spowodowała trwający 17 lat paraliż prac (1935 - 1952). Aż do 1976 nie udało się ukończyć czterech wież na Fasadzie Męki Pańskiej, na których od 1988 roku trwają prace rzeźbiarskie pod okiem Josepa Marii Subirachsa.
Brak środków
Budowa Sagrady Familii finansowana jest z dobrowolnych datków wiernych oraz z wpływów ze sprzedaży biletów wstępu.
Po okresie wojny domowej do dyspozycji było bardzo niewiele pieniędzy, a te dostępne przeznaczono na odtworzenie utraconych modeli, aby odzyskać szczegóły projektu. Zadanie to przypominało niemalże pracę archeologów, a podjęli się go uczniowie Gaudiego. Szukali oni jakichkolwiek pozostałości i śladów, które pomogłyby im odzyskać niezbędne informacje.
Ostatni kryzys w finansowaniu budowy przypadł na połowę lat osiemdziesiątych XX wieku. Od tego czasu wpływy ze sprzedaży biletów znacząco wzrosły, co jest pochodną intensywnego rozwoju turystyki w Barcelonie. Wszystkie środki pochodzące z tego źródła przekazywane są na pokrycie kosztów prac budowlanych, które prowadzi Fundacja Zarządu Budowy Sagrady Familii (Fundación de la Junta Constructora de la Sagrada Familia), powołana do życia w 1895.
Dlaczego teraz prace postępują dużo szybciej?
Ostatnie przyspieszenie tempa prac budowlanych daje nadzieję, że Sagrada Familia zostanie ukończona do 2026 roku. Przyczyniły się do tego dwie główne kwestie: znaczne wpływy uzyskiwane ze sprzedaży biletów oraz innowacje informatyczne i architektoniczne wykorzystywane na budowie.
Wpływy z biletów
W 2017 roku Sagrada Familia była najczęściej odwiedzanym zabytkiem w Hiszpanii. Liczba gości przekroczyła 4,5 miliona osób. Warto zestawić ten wynik z innym ważnym wskaźnikiem. Z badania przeprowadzonego przez władze Barcelony wynika, że 80% turystów podziwiających bazylikę nie decyduje się wejść do środka. Oznacza to, że w okolicach Sagrady Familii w 2017 roku przewinęło się ponad 20 milionów osób.
Można powiedzieć, żo właśnie w 2017 roku rozpoczął się wyścig mający na celu ukończenie Sagrady Familii. Budżet na prace budowlane wyniósł wtedy 40 milionów euro i był największy w historii. Była to niemal dwukrotność wydatków z lat poprzednich, które oscylowały wokół 20 - 25 milionów euro.
-
Bilety do Sagrady Familii 
Joris Leistra 02 maj 2018 Zestawienie dostępnych biletów na zwiedzanie Sagrady Familii i ich ceny
Innowacje informatyczne
Trzy pokolenia architektów połączyły siły, aby połączyć ponad tysiąc kawałków makiety, które przetrwały pożar w warsztacie w Sagradzie Familii w 1936 roku. Było to trudne i żmudne zadanie nie tylko ze względu na ilość elementów, ale przede wszystkim z uwagi na nieszablonowe podejście Gaudiego.
Kształty tworzące budynek są tak złożone, że trzeba było połączyć pięć różnych programów informatycznych, aby odtworzyć powierzchnie naszkicowane przez katalońskiego architekta. Wykorzystane programy znajdują zastosowanie w przemyśle samochodowym i lotniczym.
Nowości architektoniczne
Drukarki 3D i Rzeczywistość wirtualna
Gaudi przekładał plany na olbrzymie makiety, ponieważ chciał widzieć swój projekt w trzech wymiarach.
Od 2000 roku podążanie śladem jego modelu pracy ułatwiły drukarki 3D. Pozwalają one stworzyć gipsowe modele takie jak te wymyślone pierwotnie przez Gaudiego. Zastosowanie rozwiązań 3D ułatwiło podejmowanie decyzji w zakresie rozwoju projektu.
Od końca 2016 roku wykorzystywane są również możliwości, jakie oferują okulary wirtualnej rzeczywistości. Dzięki nim dużo łatwiej przeprowadzić jest symulacje w trzech wymiarach, co pozwala zaoszczędzić czas.
Technika kamienia zgrzewanego
Sagrada Familia będzie liczyć osiemnaście wież. W 2018 roku ukończonych jest zaledwie 8, a w budowie jest sześć środkowych wież: Jezusa, Maryi i czterech ewangelistów.
Wieże budowane są z paneli kamiennych, które pełnią zarówno funkcje konstrukcyjne jak i dekoracyjne. Powstały one dzięki zastosowaniu innowacyjnej techniki obróbki kamienia.
Polega ona na przewiercaniu kamienia i robieniu w nim okrągłych otworów, do których można wprowadzić metalowe pręty ze stali nierdzewnej. W ten sposób piętnaście - dwadzieścia elementów zostaje zgrzanych, tworząc panel.
Technika to bardzo przyspiesza budowę, ponieważ panele:
- przyjeżdżają gotowe na budowę, dzięki czemu pozwalają uniknąć prac na miejscu nad stworzeniem elementów z uzbrojonego betonu, który musiałby być przykrywany kamieniem dekoracyjnym.
- mogą być montowane blokami jeden po drugim, w jednej operacji dźwigu.
Zobacz na poniższym video, jak wygląda budowa wież przy pomocy takich paneli.
Co na pewno nie będzie gotowe w Sagradzie Familii w 2026?
Data zakończenia budowy Sagrady Familii była już wielokrotnie przekładana. Nie brakuje głosów, że była to celowa strategia, bowiem nieukończona bazylika wzbudza większe zainteresowanie.
Część artystyczna nie zostanie ukończona
W marcu 2017 roku dziennikarz Antoni Bassas przeprowadził wywiad z architektem kierującym pracami w Sagradzie Familii (Jordi Faulí) i zapytał go, czy można mieć pewność, że bazylika zostanie ukończona w 2026 roku. Oto, co odpowiedział:
Tak, o ile uda się utrzymać takie tempo budowy jak dziś. Zależymy od datków od ludzi. Jeśli liczba odwiedzających spadnie, będziemy mieć problem. Zobaczymy, co Bóg da. Ważne, by budując, stawiać na jakość i właśnie to staramy się robić.
Główny architekt nie chce się zobowiązać, że ukończona będzie część artystyczna, chociaż zapewnia, że pracują nad nią z teologami. W 2026 roku na pewno jednak będą rzeźby i symbole, które wymagać będą dalszych prac.
Ukończone główne wejście?
Zarząd Budowy Sagrady Familii to kościelna fundacja powołana w 1895 roku, której celem jest zarządzanie budżetem i kierowanie projektem budowy bazyliki.
Fundacja ma władzę tylko na terenie swojej nieruchomości, która w 1895 roku należała do dawnego miasteczka Sant Martí de Provençals, przyłączonego do Barcelony w 1897 roku.
Teren Sagrady Familiy przez wiele lat funkcjonował jako “niezależna republika” i nawet teraz prace prowadzone są bez pozwolenia na budowę. Przez te wszystkie lata budowa nie była kontrolowana przez miejskich inspektorów nadzoru.
Prace do wykonania poza terenem bazyliki są w gestii władz Barcelony, które jednak nie mają jasnej wizji, jak zapewnić dostęp do głównej fasady. Wymaga on budowy schodów od strony calle Mallorca, co oznacza zburzenie kilku budynków i konieczność eksmitowania mieszkańców.
Obecne stanowisko władz jest takie, że rozwiązanie problemu urbanistycznego związanego z dostępem do Fasady Chwały nie jest priorytetem. Zdecydowano się jednak uporządkować kwestie prawne związane z budową i pozwoleniem na prowadzenie prac.
Rada miejska jest wrażliwa na problemy związane z turystyką masową w tej dzielnicy i uważają, że to Zarząd Budowy powinien przejąć inicjatywę i podjąć działania umożliwiające wybudowane schodów.
Stosunki między przedstawicielami bazyliki a kolejnymi radami miejskimi zależy mocno od orientacji politycznej tych drugich. Problemem jest fakt, że kadencja rady to cztery lata, a kiedy następuje zmiana, nowe władze nie respektują wcześniejszych ustaleń.
Video z ukończoną Sagradą Familią
Wyrusz w podróż w czasie i zobacz dzięki wirtualnej rzeczywistości, jak dobiegają prace nad Sagradą Familią i jak finalnie wygląda bazylika. To oficjalny materiał video Zarządu Budowy Sagrady Familii.
